Niedziela z Polką.
To cykl artykułów o kobietach, które za granicą i w kraju nie zapomniały o miejscu swojego urodzenia. Opowieść o kobietach, które zostawiły po sobie ślad, zdobyły rozgłos, ale też o tych, które po cichu robiły rzeczy wielkie. To opowieści o kobiecej sile, sercu i trosce, które czynią świat lepszym.
𝗧𝗲𝗺𝗮𝘁 𝗽𝗿𝘇𝗲𝘄𝗼𝗱𝗻𝗶: 𝗦𝘇𝘁𝘂𝗸𝗮 𝗶 𝗱𝗲𝘁𝗲𝗿𝗺𝗶𝗻𝗮𝗰𝗷𝗮.
Helena Modrzejewska ambasadorka polskiej kultury w świecie. Aktorka, która z prowincji trafiła na sceny Nowego Jorku i Londynu. Jej życie to opowieść o talencie, odwadze i pracy ponad granicami.
Helena Modrzejewska urodziła się 12 października 1840 roku w Krakowie.
Była jedną z największych aktorek swojego czasu, mistrzynią ról szekspirowskich i kobiet z dramatów romantycznych.
Zaczynała karierę w teatrze w Krakowie, później w Warszawie, gdzie zachwycała publiczność nie tylko talentem, ale też elegancją i dykcją.
W 1876 roku, razem z mężem Karolem Bożętą Chłapowskim, postanowiła wyjechać do Ameryki. Towarzyszyła im grupa przyjaciół, artyści i idealiści, między innymi Henryk Sienkiewicz i Adam Chmielowski, późniejszy święty Brat Albert.
Marzyli o założeniu kolonii rolniczo-artystycznej w Kalifornii. Kupili ziemię w okolicach Anaheim, ale projekt, zwany dziś farmą Modrzejewskiej, zakończył się niepowodzeniem. Po kilku miesiącach pobytu w Kalifornii cała ta idealistyczna kolonia artystów rozpadła się, a jej uczestnicy wrócili do Europy, z wyjątkiem Heleny i jej męża, którzy zostali w USA.
Henryk Sienkiewicz z tej podróży przywiózł inspiracje i obserwacje, które opisał w Listach z podróży do Ameryki.
Adam Chmielowski zwany Bratem Albertem również wrócił do Europy, a w kolejnych latach porzucił sztukę dla życia zakonnego i pracy z ubogimi.
Helena, nie znając jeszcze dobrze angielskiego, z niezwykłą determinacją zaczęła się uczyć języka. Godzinami ćwiczyła wymowę, nagrywała własny głos, czytała Szekspira, aż w końcu opanowała język na tyle, by zadebiutować po angielsku w San Francisco w 1877 roku w sztuce Adrienne Lecouvreur.
Sukces był ogromny, a amerykańska publiczność pokochała Madame Modjeska. Wkrótce ruszyła w tournée po całych Stanach Zjednoczonych i podróżowała własnym wagonem co w tamtym czasie było luksusowym przywilejem zarezerwowanym dla największych gwiazd teatru i opery.
Źródła z epoki (np. relacje prasowe i wspomnienia) opisują, że w jej wagonie panował artystyczny klimat: fortepian, książki, lampy, haftowane zasłony, to był jej mały, ruchomy dom, miała w nim sypialnię, salonik i miejsce na kostiumy.
Jej nazwisko stało się także marką: amerykańska firma Larkin z Buffalo, która w 1886 roku wypuściła linię kosmetyków nazwanych Modjeska, wykorzystując wizerunek i nazwisko Heleny Modrzejewskiej jako markę reklamową. Produkty Modjeska obejmowały m.in. cold cream, mydło toaletowe, puder i pastę do zębów, reklamowane jako kosmetyki „dla pań o urodzie aktorki Modjeska”.
W tamtych latach to był jeden z pierwszych przykładów, gdy nazwisko artystki stało się marką komercyjną, coś, co dziś nazwalibyśmy wizerunkowym partnerstwem. Była więc nie tylko gwiazdą sceny, ale i jedną z pierwszych kobiet w historii, które stały się twarzą marki.
Zarobione pieniądze pozwoliły jej na zakup posiadłości w Kalifornii, nazwanej Arden, od lasu z komedii Szekspira Jak wam się podoba. Tam odpoczywała między występami, pielęgnowała ogród i przyjmowała przyjaciół.
W USA zagrała setki przedstawień, od Julii, Ofelii i Lady Makbet po współczesne jej dramaty, Do kanonu przeszły jej role szekspirowskie grane w dwóch językach, a w 1881 r. spełniła marzenie, występując z Szekspirem na scenie w Londynie. W 1910 r. ukazały się jej anglojęzyczne pamiętniki Memories and Impressions.
Obecnie w Arden mieści się muzeum Modjeska Historic House and Gardens, które w 1986 roku zostało wpisane do Krajowego Rejestru Miejsc Historycznych USA (National Register of Historic Places).
To nie tylko dom, ale symbol mostu między Polską a Ameryką, świadectwo losu kobiety, która z aktorki z Krakowa stała się gwiazdą scen Ameryki.
Arden odwiedzają nie tylko Amerykanie, ale i Polacy z całego świata. Często organizowane są tam spotkania i rocznice związane z kulturą polonijną.
Helena Modrzejewska zmarła w 1909 roku w Kalifornii, pozostawiając po sobie legendę kobiety, która z odwagą, talentem i uporem pokonała ocean, język i czas, by stać się ikoną sceny po obu stronach Atlantyku.
Jej jedyny syn, Ralph Modjeski (Rudolf Modrzejewski), odziedziczył po matce talent, choć w zupełnie innej dziedzinie. Został wybitnym inżynierem mostowym w Stanach Zjednoczonych.
Po wyjeździe do USA młody Rudolf przyjął nazwisko Ralph Modjeski, by łatwiej funkcjonować w anglojęzycznym świecie. Ukończył studia inżynieryjne w École des Ponts et Chaussées w Paryżu, jednej z najlepszych szkół inżynierskich na świecie.
Po powrocie do USA został jednym z najwybitniejszych inżynierów mostowych przełomu XIX i XX wieku. Zaprojektował ponad czterdzieści mostów w Ameryce Północnej, między innymi Benjamin Franklin Bridge w Filadelfii, Bay Bridge w San Francisco oraz McKinley Bridge na Missisipi. Był także świetnym pianistą i odziedziczył po matce artystyczną duszę.
Ralph Modjeski do końca życia pielęgnował pamięć o matce i był dumny ze swojego polskiego pochodzenia.
𝓔𝔀𝓪 𝓣𝓪𝔂𝓵𝓸𝓻
Komentarze do wpisu (0)