Niedziela z Polką
To cykl artykułów o kobietach, które za granicą i w kraju nie zapomniały o miejscu swojego urodzenia. O kobietach, które zostawiły po sobie ślad, zdobyły rozgłos i inspirowały innych, ale też o tych, które po cichu robiły rzeczy wielkie. To opowieści o kobiecej sile, sercu i trosce, które czynią świat lepszym.
Maria Konopnicka
Poetka, publicystka, kobieta niezależna. Pisała o Polsce i o sile matek, walczyła o prawa kobiet, wspierała biednych. Pokazała, że słowo może być orężem.
Temat przewodni: Słowo, które budzi.
Maria Konopnicka była poliglotką, pisarką i krytykiem literackim.
Urodziła się 23 maja 1842 roku w Suwałkach, w rodzinie szlacheckiej, która od najmłodszych lat wpajała jej miłość do ojczyzny i poczucie obowiązku wobec innych.
Dzieciństwo Marii naznaczyła śmierć matki. Ojciec wychowywał dzieci samotnie. Ich dom był trochę jak życie w klasztorze, : nie przyjmowano w nim gości, nie prowadzono wesołych rozmów, w domu czytano ewangelie i przypowieści biblijne, ale też Słowackiego, Krasińskiego i Mickiewicza. Ta atmosfera powagi, żarliwego patriotyzmu i surowych nauk moralnych miała duży pływ na Marię.
Jako nastolatka podjęła naukę na pensji sióstr sakramentek w Warszawie, gdzie poznała Elizę Pawłowską, znaną później jako Elizę Orzeszkową. Znajomość ze szkolnej ławki przerodziła się w przyjaźń na całe życie.
Krótko po ukończeniu szkoły wyszła za mąż za ziemianina Jarosława Konopnickiego, jednak małżeństwo to nie należało do udanych. Dziesięć lat po ślubie Maria Konopnicka zdecydowała się odejść od męża i wyjechała do Warszawy. Od tego momentu samodzielnie wychowywała sześcioro dzieci. Mimo rozstania nie zerwała całkowicie kontaktu z Jarosławem.
W czasach, gdy kobiety rzadko mogły decydować o swoim losie, Konopnicka miała odwagę żyć po swojemu. Zarabiała piórem, publikowała pod pseudonimem, pisała wiersze i opowiadania, które docierały do zwykłych ludzi.
Jej twórczość była nie tylko literaturą, ale także manifestem wolności, godności i sprzeciwu wobec niesprawiedliwości. Była poetką i publicystką, lecz przede wszystkim głosem tych, którzy nie mogli mówić sami. Pisała o chłopach, kobietach, biedzie i nierównościach społecznych .W stolicy związała się z konspiracyjnym ruchem niepodległościowym, angażując się w działalność patriotyczną.
Jej Rota stała się jednym z najważniejszych polskich hymnów patriotycznych, pieśnią oporu przeciw germanizacji i zapomnieniu narodowej tożsamości.
Kiedy dzieci podrosły, Konopnicka opuściła Warszawę i poświęciła się twórczości, podróżom oraz rozwojowi osobistemu.
Odbyła podróże do Austrii, Włoch, Wenecji, Monachium, Zakopanego i Krakowa. W 1884 roku w Czechach poznała poetę Jaroslava Vrchlickiego, tłumacza Dziadów Adama Mickiewicza, z którym się zaprzyjaźniła.
Życie rodzinne Konopnickiej nie było łatwe. Relacje z niektórymi dziećmi były napięte. Głośna była sprawa jej córki Heleny, którą oskarżano o kradzieże, sfingowanie samobójstwa i próbę targnięcia się na życie matki. Helenę uznano za niepoczytalną i umieszczono w zakładach zamkniętych. Matka nie interesowała się jej losem, ani losem dziecka, które Helena urodziła. Wysyłała jedynie pieniądze na jej utrzymanie.
Trudne relacje łączyły ją również z córką Laurą, która została aktorką wbrew woli matki. W tamtym czasie zawód aktorki bywał postrzegany jako niegodny. Konopnicka próbowała odwieść córkę od tej decyzji, jednak Laura osiągnęła sukces i grała w ambitnym repertuarze. Te rodzinne dramaty rzucają cień na biografię poetki, ale pokazują też, jak silną i złożoną była kobietą. Z dziećmi utrzymywała kontakt listowny, wspierała je finansowo i odwiedzała.
W dorosłym życiu towarzyszyła jej malarka i działaczka społeczna Maria Dulębianka. Według części biografów kobiety przez dwadzieścia lat tworzyły partnerski związek oparty na wspólnych ideałach i pracy społecznej. Obie angażowały się w walkę o prawa kobiet i edukację.
W 1903 roku, z okazji 25-lecia jej pracy literackiej, Konopnicka otrzymała w darze narodowym dworek w Żarnowcu koło Krosna, który stał się miejscem spotkań polskiej inteligencji. Odwiedzali ją tam Henryk Sienkiewicz, Stanisław Wyspiański, Włodzimierz Tetmajer i Lucjan Rydel. W 1956 roku dworek przekazano państwu, a od 1960 roku mieści się w nim Muzeum Marii Konopnickiej.
Konopnicka była kobietą niezależną w życiu i w myśleniu. Wierzyła w Boga, ale krytykowała instytucję Kościoła i religijność na pokaz. Jej poglądy społeczne i emancypacyjne budziły sprzeciw środowisk konserwatywnych, jednak nie ustępowała w swoich przekonaniach.
Kiedy redagowała pismo dla kobiet Świt, próbowała zradykalizować jego program, co nie spodobało się wielu osobom. Choć była osobą wierzącą, miała krytyczne zdanie o papieżu Leonie XIII i o Kościele jako instytucji.
Jej twórczość literacka przepełniona była patriotyzmem i liryzmem stylizowanym na swojską nutę. Wspierała inicjatywy społeczne, angażowała się w ruch emancypacyjny, pomagała młodym pisarzom i artystom. Była kobietą nowoczesną jak na swoje czasy, podróżowała po Europie i mieszkała w wielu miastach, m.in. w Warszawie, Krakowie, Lwowie i we Włoszech.
Maria Konopnicka zmarła na zapalenie płuc we Lwowie w 1910 roku.
Jej pogrzeb był wielką manifestacją patriotyczną, w której wzięło udział około pięćdziesięciu tysięcy osób, kobiet, nauczycielek, robotników i uczniów. Żegnano wówczas nie tylko poetkę, ale sumienie całego pokolenia. Jej życie było pełne sprzeczności;czułość i bunt, wiara i krytyka, poezja i codzienny trud.
Pozostała symbolem kobiety, która miała odwagę mówić głośno w imieniu tych, którzy milczeli.
𝓔𝔀𝓪 𝓣𝓪𝔂𝓵𝓸𝓻
Komentarze do wpisu (0)