„Bez przyjaźni żyć nie można”

Kiedy w sobotę, 19 maja w Ognisku Polskim zapłonęły świece przy fortepianie zasiadła Karolina Micor, a sala na piętrze zaczęła wypełniać się gośćmi. Przy dźwiękach muzyki jazzowej przybyli zajmowali miejsca przy stołach udekorowanych szkocką kratą, gdzie wkrótce pojawiły się przekąski.

Oficjalnie 34. Salon Literacki otwarła prezes ZPPnO, Regina Wasiak-Taylor, słowami:

 

Salon Literacki został wymyślony dla Ogniska Polskiego i właśnie dla pisarzy.  

 

Salon powrócił do Ogniska Polskiego po ponad czteroletniej przerwie, aby upamiętnić patrona roku 2024 – skamandrytę, Kazimierza Wierzyńskiego.

Aby tradycji stało się dosyć, do prezes dołączył aktor Janusz Guttner i wspólnie zapowiedzieli gości wieczoru:

 

To się wszystko dzieje dzięki dwóm wspaniałym kobietom: dzięki Magdalenie Zawadzkiej oraz prof. Beacie Dorosz, które przyjechały, żeby być z nami na spotkaniu.

 

Guttner, z typowym dla siebie poczuciem humoru, tak wspominał znajomość z gwiazdami 34. Salonu Literackiego:

 

Kiedyś, 15 lat temu, (…) tak się znowu nie udzielałem (…), ale teraz, po 15 latach znajomości z panią profesor Dorosz, jestem prawie intelektualistą. Jeśli chodzi o Magdę Zawadzką, to myśmy bawili się w tej samej piaskownicy swego czasu, z tym że oczywiście ona jest duuużo młodsza ode mnie.

Janusz Guttner

Prof. Beata Dorosz, historyk literatury oraz profesor zwyczajny w Instytucie Badań Literackich PAN w Warszawie specjalizuje się w dokumentacji literackiej życia kulturalnego na emigracji po 1939 roku. Na spotkanie do Ogniska Polskiego przywiozła ze sobą swoje ostatnie dzieło – czterotomowe wydanie Listów, korespondencji redaktora czasopisma Skamander Mieczysława Grydzewskiego z Kazimierzem Wierzyńskim oraz jego żoną Haliną – świadectwo przyjaźni obu panów.

Do tematu przyjaźni pani profesor powracała podczas wieczoru kilkakrotnie:

 

Korespondencja była takim elementem, który pozwalał być może powiedzieć więcej, napisać więcej niż byłoby się w stanie powiedzieć w cztery oczy. Ta korespondencja Lechonia z Wierzyńskim jest wstrząsającym dowodem przyjaźni i troski o przyjaciela, który się odsuwa w kierunku depresji i któremu nie bardzo można pomoc.

 

Pani profesor Dorosz podkreśliła również rolę Grydzewskiego który „najpierw inspirował, potem akceptował do druku” wiersze Lechonia, Iwaszkiewicza, Tuwima, Słonimskiego i oczywiście Wierzyńskiego. Redaktor Grydzewski był „motorem różnych aktywności”.

Dyskusja toczyła się również wokół emigracji oraz tego jak ona wyglądała 100 lat temu:

 

Po roku osiemdziesiątym dziewiątym okazało się, że listy są najlepszym dowodem na to, jak wyglądało życie na emigracji, ukazują najprawdziwsze reakcje na wydarzenia, najprawdziwsze świadectwa przeżyć i uczuć.

Wtedy myślało się, o matko, jak tam jest fantastycznie na tej emigracji, będą pomagać, mają pieniądze, będą przysyłać paczki, taki był sposób myślenia o rozkoszach emigracyjnych, ale w bardzo wielu przypadkach to była po prostu nędza. Kazimierz Wierzyński pracował w Radiu Wolna Europa, ale mieszkając w San Carlo, 50 km od Manhattanu tak organizował przyjazdy do studia nagraniowego, żeby nagrać trzy audycje, bo honorarium za jedną audycję pokrywało koszt biletu. Jego dom w San Carlo to było centrum emigracji niepodległościowej, a w rzeczywistości był po prostu pensjonatem, który Halina Wierzyńska prowadziła, przyjmując gości, gotując, piorąc itd.

Na 34. Salonie Literackim pojawiła się również artystka Basia Lautman, absolwentka Central St Martin’s College of Art. Bazą jej sztuki jest grafika i rysunek, które łączy żywymi kolorami. Dla gości Salonu była to niezwykła okazja, gdyż prace Basi zazwyczaj można oglądać w Royal Academy, a tego wieczoru, na specjalne zamówienie, Basia, siedząc ukryta wśród gości, malowała podczas Salonu. Można więc było zobaczyć artystkę podczas pracy. Obraz został pod koniec wieczoru zlicytowany.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

W przerwie do fortepianu ponownie zasiadła Karolina Micor, której tym razem akompaniował na saksofonie Leszek Kulaszewicz, intonując utwory Fly Me To The Moon oraz Autumn Leaves.

Kolejnym punktem programu był występ gwiazdy polskiej sceny – Magdaleny Zawadzkiej. Pani Magdalena oraz Janusz Guttner przedstawili niezwykle klimatyczną interpretację wierszy Kazimierza Wierzyńskiego. Dialog liryczny Cień i Światło w wykonaniu dwóch wybitnych osobistości scenicznych był niezaprzeczalnie najjaśniejszym punktem wieczoru.

Tomasz Lis – wybitny pianista, solista i kameralista zrobił niespodziankę nie tylko głównym zaproszonym na Salon Literacki, ale również pozostałym gościom. Kiedy spontanicznie zasiadł do fortepianu i w sali rozbrzmiały dźwięki Nocturne Chopin’a, poruszył wszystkich.

Po występie ponownie zabrała głos prof. Beata Dorosz i przypomniała zebranym tom wierszy Wierzyńskiego, który powstał pod wpływem właśnie muzyki Chopin’a, podczas prac nad jego biografią:

 

Dzięki pracy nad tą biografią i nieustannemu słuchaniu Chopina Wierzyński odrodził się jako poeta ponownie po traumie doświadczeń wojennych, w której stracił całą rodzinę, po dramacie wychodźstwa. Dzięki Chopinowi napisał tom wierszy pt. Korzec Maku.

 

Oprócz uczty dla duszy nie zabrakło też wykwintnej kolacji. Kaczka z kuchni Jana Woronieckiego oraz słodkie desery dopełniły świetności wieczoru. 34. Salon Literacki zakończyły wspólne zdjęcia z Magdaleną Zawadzką i prof. Beatą Dorosz oraz losowanie nagród w loterii fantowej.