Tegoroczna Nagroda Nobla w dziedzinie fizyki nagradza eksperymenty ze światłem, które rejestrują „najkrótsze chwile” i otwierają okno na świat elektronów.

Nagroda Nobla to najbardziej prestiżowa nagroda naukowa na świecie.

Nagroda Nobla w dziedzinie fizyki to coroczna nagroda przyznawana przez Królewską Szwedzką Akademię Nauk osobom, które wniosły najwybitniejszy wkład w dziedzinę fizyki dla ludzkości.

Pierre Agostini, Ferenc Krausz i Anne L’Huillier zostali laureatami Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki za rok 2023 za „metody eksperymentalne generujące attosekundowe impulsy światła do badania dynamiki elektronów w materii”.

Królewska Szwedzka Akademia Nauk stwierdziła, że eksperymenty trzech laureatów wytworzyły „impulsy światła tak krótkie, że można je mierzyć w attosekundach”.

Eva Olsson, przewodnicząca Komitetu Nobla w dziedzinie fizyki, powiedziała: „Możemy teraz otworzyć drzwi do świata elektronów. Fizyka attosekundowa daje nam możliwość zrozumienia mechanizmów, którymi rządzą elektrony”.

„Fizyka attosekundowa” pozwala lepiej skupić się na ważnych procesach zachodzących wewnątrz atomów i cząsteczek. Rozwój ten prawdopodobnie doprowadzi do powstania jeszcze dokładniejszych mikroskopów elektronowych, znacznie szybszej elektroniki i nowych testów umożliwiających diagnozowanie chorób na znacznie wcześniejszym etapie.

L’Huillier ma siedzibę na szwedzkim uniwersytecie w Lund; Krausz pracuje w Instytucie Optyki Kwantowej Maxa Plancka i na Uniwersytecie Ludwiga-Maximilliana w Monachium w Niemczech; a Agostini studiuje na Uniwersytecie Stanowym Ohio w USA. Nagroda ma wartość 11 milionów koron (milion dolarów) i jest dzielona równo pomiędzy zwycięzców. Nagroda zostanie wręczona w Sztokholmie 10 grudnia 2023 r.

W rozmowie telefonicznej podczas ogłoszenia nagrody L’Huillier powiedziała, że w chwili otrzymania wiadomości uczyła i odebrała dopiero po trzecim lub czwartym telefonie. „Ostatnie pół godziny mojego wykładu było trochę trudne.

L’Huillier dodał: „Ta nagroda naprawdę wiele znaczy. To najbardziej prestiżowa nagroda i bardzo się cieszę, że ją zdobywam. To niesamowite. Niewiele kobiet otrzymuje tę nagrodę, więc jest ona wyjątkowa”. Profesor L’Huillier, która pracuje na Uniwersytecie w Lund w Szwecji, jest dopiero piątą kobietą, która otrzymała Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki.